شنت مغزی
مراقبت های بعد از جراحی شنت مغزی
شنت شامل لوله‌ای باریک است که مایع داخل مغز را به داخل قلب، شکم یا قفسه سینه تخلیه می‌کند و مخزنی در این مسیر معمولا زیر پوست سر قرار میگیرد.
شنت مغزی جراحی به ظاهر ساده اما با پیچیدگی‌های زیاد در دل خود است که سالهاست نجات بخش جان بسیاری از بیماران جراحی مغز و اعصاب شده است.
تعداد بیمارانی که از این جراحی سود برده‌اند بسیار زیاد است و لازم است نکات مهم مراقبت بعد از این عمل را به خوبی بدانند.
بهبود زخم جراحی چه مدت طول میکشد؟
متوسط زمان لازم حدودا دو هفته از زمان جراحی می باشد که بستگی به سلامت عمومی بیماران، وضعیت تغذیه و ابتلا به بیماریهای دیگر مخصوصا دیابت دارد که ممکن است روند بهبودی زخم را طولانی کند. معمولا از بخیه های قابل جذب برای راحتی بیمار استفاده میشود اما اگر به هر دلیل جراح شما بخیه غیر قابل جذب را بکار برد، معمولا بعد از ده روز تا دو هفته و اطمینان از جوش خوردن زخم بخیه ها کشیده میشوند.
چه مواردی را برای مراقبت از زخم باید رعایت کرد؟
در جراحی شنت معمولا یک زخم در سر و دیگری روی شکم می باشد.
دو هفته اول پس از جراحی مهمترین زمان برای مراقبت از زخم است که معمولا مدت زمان لازم برای نگه داشتن بخیه ها در مورد بخیه های غیرجذبی میباشد.
بنابراین زخم‌های محل جراحی را تمیز و پاکیزه نگاه دارید، روزانه آنها را با پانسمان استریل و سرم شستشو تمیز کنید و تغذیه ی مناسب داشته باشید.
شما می توانید برای پانسمان از سرم شستشو استفاده کنید و با گاز استریل خشک و با چسب یا باند، زخم را بپوشانید. شما میتوانید از پوشش سفید رنگ توری به نام “سرجی فیکس” نیز برای نگاه داشتن پانسمان سر استفاده کنید. ده روز تا دو هفته پس از جراحی برای بررسی زخم به جراح خود مراجعه کنید.
بعد از جراحی شنت مغزی چه زمانی میتوان حمام کرد؟
پنج تا هفت روز پس از عمل، زخم شما با آب در تماس نباشد. بعد از این زمان فقط در صورتی که زخم شما کاملا خشک بوده و هیچ ترشح یا قرمزی نداشته باشد میتوانید با شامپو بچه به آهستگی زخم خود را بشویید اما حتما از تمیز و خشک بودن زخم اطمینان حاصل کنید وگرنه بهتر است تا زمان ویزیت توسط جراحتان صبر کنید. در صورتی که ده تا چهارده روز پس از جراحی زخم شما توسط جراحتان دیده شد و از نظر ایشان خوب و قابل قبول بود، شما میتوانید با خیال راحت استحمام کنید.
آیا سردرد یا سرگیجه طبیعی است؟ میتوان از مسکن استفاده کرد؟
سردرد، سوزش و خارش در محل عمل کاملا قابل پیش بینی و طبیعی است؛ اما معمولا شدید و غیرقابل تحمل نیستند. از سوی دیگر، سردرد شدید، در تمام سر ، توام با تهوع یا استفراغ و خصوصا پیشرونده که در حال بدتر شدن است باید در ذهن شما ایجاد نگرانی برای مراجعه به جراحتان کند. در صورتی که این علائم هشدار وجود نداشتند، میتوانید از مسکن های معمول مثل استامینوفن، بروفن، دیکلوفناک و … که احتمالا توسط پزشکتان برای شما تجویز شده استفاده کنید. سرگیجه به صورت سیاهی رفتن چشمها و سبکی سر معمولا به دلیل افت فشار خون ثانویه به خوابیدن طولانی مدت در بستر، ضعف عمومی و کم خونی بعد از جراحی و دلیل شایع دیگر کاهش فشار مغز ثانویه به عملکرد شنت است. برای بلند شدن ابتدا چند دقیقه تا ربع ساعت در وضعیت نیمه نشسته و سپس نشسته قرار بگیرید و بعد با کمک از تخت پایین بیایید. اگر به تدریج این سرگیجه و سبکی سر رو به بهبود باشد جای نگرانی نیست اما در صورت ادامه آن طی چند روز بهتر است برای بررسی بیشتر از نظر قلبی، فشار خون، قند خون، کم خونی، مسائل مربوط به گوش و … به پزشک مراجعه کنید.
بعد از جراحی شنت مغزی فعالیتهای روزانه و رژیم غذایی باید چطور باشد؟
خوابیدن روی محل شنت منعی ندارد اما نباید به مدت طولانی روی زخم فشار باشد. اما در نوزادان و شیرخواران کوچک که پوست بسیار نازک دارند بهتر است حداقل برای دوهفته روی شانت نخوابند
معمولا پمپ شما در زیر زخم سر قرار میگیرد که به شکل برجستگی قابل لمس و فشردن است اما در حالت عادی هرگز نیازی به دستکاری آن یا فشردن پمپ برای تخلیه بهتر مایع نیست؛ شنت خودبخود کار تخلیه را انجام میدهد؛ در واقع این پمپ بیشتر برای معاینه بیمار توسط پزشک و در موارد خاص برای تسریع پمپاژ است آن هم در صورتی که پزشکتان به شما توصیه کند.
برخی شنتها حاوی سیستم قابل تنظیم فشار هستند به این معنی که بعد از کارگذاری آن میتوان به کمک دستگاهی مغناطیسی فشار شنت را تغییر داد. حتما در این مورد از پزشک خود سوال کنید زیرا فشار این نوع شنتها داخل ام آر آی یا در هر جایی که میدان مغناطیسی قوی وجود داشته باشد مثل نزدیک کابلهای برق فشار قوی ممکن است تغییر ناگهانی کند و این تغییر برای بیمار خطرناک باشد.
با توجه به احتمال سردرد، سرگیجه و حتی بروز تشنج بعد از این عمل جراحی، بهتر است بیماران تا حدود یک‌ماه و نیم از رانندگی خودداری کنند، به مکانهای مرتفع که خطر سقوط وجود دارد نروند و ترجیحا در منزل یا خارج از آن تنها نباشند.
حضور در محیط شلوغ گرچه ممکن است سبب سردرد و خستگی بیمار شود ولی بر خلاف تصور بسیاری از بیماران، به مغز آسیبی نمی زند. از طرفی برای بیماری که دچار اختلال شناختی و حافظه شده است، دیدن افراد آشنا و مکالمه و معاشرت با آنها میتواند روند بازگشت به وضع سابق را تسریع کند. مشاهده طولانی تلویزیون، قرار گیری در معرض امواج رادیویی و استفاده طولانی مدت از گوشی های همراه، مانند سایر افراد جامعه برای این بیماران هم ممکن است مضر باشد.
معمولا محدودیتی متفاوت با افراد عادی در رژیم غذایی این بیماران وجود ندارد، توصیه‌های معمول در مورد میزان مصرف قند، نمک و غذاهای چرب را باید در نظر داشته باشند. اما از آنجا که هر عمل جراحی، در واقع استرسی بزرگ برای بدن است، لازم است مصرف مواد پروتئینی و انواع ویتامینها بخصوص ویتامین ث بیشتر مورد توجه واقع شود. گاهی از قرصهای مکمل برای این دوران میتوان بهره برد.
در چه صورتی فورا باید به پزشک جراح خود مراجعه کنم؟
- هرنوع ترشح از محل عمل جراحی یا تورم و قرمزی در آن محل
- تشنج
- تب بالا و مداوم بیش از دو روز
- سردرد یا گردن درد شدید
- حساسیت به داروها مانند خارش و قرمزی پوست و علائم گوارشی شدید
- ایجاد ناتوانی جدید مثل ضعف در اندامها، اختلال در دفع ادرار و مدفوع، اختلال هوشیاری، اختلال در تکلم، غیرقرینه شدن صورت و کاهش بینایی یا شنوایی
- تنگی نفس، ترشحات ریوی زیاد و درد در قفسه سینه
- تهوع و استفراغ توام با سردرد
- تورم، درد و قرمزی در پاها
- درد شدید در شکم که با لمس شکم تشدید شود
- ایجاد درد و قرمزی جدید در مسیر شنت (کبودی در مسیر شنت بعد از عمل طبیعی است و به تدریج رو به بهبود می رود)
- بروز علائم هشدار گرفتگی یا عفونت شنت